رابطۀ سرمایه اجتماعی خانوادگی و مشارکت والدین در امور مدرسه با موفقیت تحصیلی دانش آموزان 

رابطۀ سرمایه اجتماعی خانوادگی و مشارکت والدین در امور مدرسه با موفقیت تحصیلی دانش آموزان دکتر حسین دهقان1 مروارید مهدی سراجیان2 چکیده سرمایه اجتماعی یکی از مباحث مهم اجتماعی است که ابزاری برای دستیابی به انواع دیگر سرمایه‌­ها از جمله سرمایه­های اقتصادی، انسانی و فرهنگی است. یکی از حوزه‌­های مهم تاثیرپذیر از سرمایه اجتماعی، نهاد خانواده و نهاد آموزش و پرورش است. از این رو پژوهش حاضر با درک اهمیت مسئله سرمایه اجتماعی و بر اساس چارچوب نظری مبتنی بر تأثیرپذیری ابعاد گوناگون تحصیلی دانش آموزان مانند مشارکت والدین در امر آموزش و نیز موفقیت تحصیلی آنان از سرمایه اجتماعی، به تبیین نظری و طرح ادبیات پژوهش و آزمون فرضیات پیرامون سرمایه اجتماعی خانوادگی و تاثیر آن بر موفقیت تحصیلی دانش­‌آموزان پرداخته است. چارچوب نظری این پژوهش بر پایۀ نظریه‌­های کلمن در زمینه سرمایه اجتماعی خانواده و ترکیبی از چند نظریه دیگر در این حوزه است. روابط والدین با یکدیگر، دریافت کمک از والدین در حل مشکلات شخصی، صحبت کردن و تعامل با والدین، احساس محبت کردن و صمیمیت از شاخصهای اندازه­‌گیری سرمایه اجتماعی خانواده است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دختر و پسر مقطع دبیرستان در پنج منطقۀ شهر تهران(مناطق 1،5،7،4،12) در سال تحصیلی 94- 1393 می­باشد. حجم نمونه آماری این تحقیق 456 دانش آموز (151 پسر و 305 دختر) است که به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. برای گرد‌آوری داده­‌ها از مصاحبۀ مبتنی بر پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه از اعتبار سازه مناسب برخوردار بوده و ضرایب آلفای کرونباخ نشان دهندۀ پایایی قابل قبول ابزار است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تغییر سرمایه اجتماعی تأثیری مستقیم بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارد و همچنین به سبب مشارکت والدین در امور مدرسه، سرمایه اجتماعی سهم دیگری از واریانس موفقیت تحصیلی را توضیح می­دهد. کلید واژگان: سرمایه اجتماعی، سرمایه اجتماعی درون خانوادگی، مشارکت والدین، موفقیت تحصیلی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ تاریخ دریافت: 95/3/2                     تاریخ پذیرش: 95/12/24 1. مدیر امور اجتماعی دانشگاه فرهنگیان (نویسنده مسئول)  [email protected] 2. کارشناسی ارشد پژوهشگری اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال [email protected]